18 Ocak 2016 Pazartesi

CMK m.15 | Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında İşlenen Suçlar


Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 12. maddesine göre yetki için ana kural, suçun işlendiği yer mahkemesidir. Ancak suçun işlendiği yer her zaman belirlenemiyor. Suçun işlendiği yer belirlenemiyorsa kanunun saydığı istisna hallerden biri olan deniz, hava ve demiryolu taşıtlarında ve bu taşıtlarla işlenen suçlarda yetki kuralını inceleyeceğiz:

f.1 Suç, Türk bayrağını taşıma yetkisine sahip olan bir gemide veya böyle bir taşıt Türkiye dışında iken işlenmişse, geminin ilk uğradığı Türk limanında veya bağlama limanında bulunan mahkeme yetkilidir.

Türk bayrağını taşıma yetkisine Türk gemileri sahiptir (TTK 823). Bağlama limanından kastedilen ise, geminin ait olduğu tüzel kişinin, ticaret siciline kayıtlı olduğu yerdir. Örneğin geminin kıç kısmında isminin altında yazan şehir, onun bağlama limanını gösterir. Böyle bir gemi Türk karasuları dışında iken bile gemide veya gemiyle suç işlenmişse, Türkiye'de uğradığı ilk limandaki ve bağlama limanındaki mahkemeler yetkilidir.

f.2 Türk bayrağını taşıma hakkına sahip olan hava taşıtları ile demiryolu taşıtları hakkında da yukarıdaki fıkra hükümleri uygulanır.

f.3 Ülke içerisinde deniz, hava veya demiryolu taşıtlarında ya da bu taşıtlarla işlenen suçlarda, bunların ilk ulaştığı yer mahkemesi de yetkilidir.

Üçüncü fıkrada Türk bayrağı taşıma yetkisi dikkate alınmamıştır. Dolayısıyla ülke içerisinde gemi, uçak veya tren yolculuğunda suç işlenirse, taşıtın vardığı yer ve bağlama limanı olan yer mahkemesi yetkilidir.

f.4 Çevreyi kirletme suçu, yabancı bayrağı taşıyan bir gemi tarafından Türk kara suları dışında işlendiği takdirde, suçun işlendiği yere en yakın veya geminin Türkiye'de ilk uğradığı limanın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.

Madde gerekçesinde; Türk karasuları dışında işlenen çevreyi kirletme suçunun etkisinin Türk karasularında görülmesi halinde, suçun işlendiği yere yakınlığına göre mahkemelerden işe ilk el koyan mahkemenin yer bakımından yetkili olacağı belirtilmiştir.